معدن طلای آق دره

معدن طلای آق دره فعالیت خود را در سال 1375 آغاز کرد. در واقع این معدن، اولین شرکت معدنی فعال در زمینه طلا می باشد که در ایران در ۳۰ کیلومتری شهرستان تکاب مشغول فعالیت است. در این مطلب قصد داریم به بررسی معدن طلای آق دره بپردازیم.

معدن طلای آق دره را بهتر بشناسیم

معدن طلای آق دره یکی از بزرگترین معادن طلای ایران با بیش از چهل کیلومتر وسعت است که در استان آذربایجان غربی، در بخش تخت سلیمان و سی کیلومتری شهرستان تکاب قرار دارد. این معدن که توسط بخش خصوصی اداره می شود، به صورت پله‌ای و روباز بوده و عیار خاکش یک و نیم گرم بر تن برآورده شده است.

شهرستان تکاب که معدن آق دره در نزدیکی آن قرار دارد، به خاطر دارا بودن دو معدن بزرگ طلا یعنی معادن آق‌دره و زرشوران، به عنوان قطب تولید طلا در کشور شناخته می‌شود. معدن آق‌دره، در قرون ميانه مورد بهره‌برداري قرار داشته و در سال 1366 توسط سازمان زمين‌شناسي بازشناسي شده است.

در این معدن، كاني‌سازي در سنگ آهك خاكستري ميكريتي و ميكرواسپاريتي و بيواسپاريتي ميوسن زيرين صورت گرفته است.

معدنکاری در آق دره

فعالیت های معدنکاری گستره وسیعی از پارامترهای زیست محیطی را تحت تاثیر قرار می دهند. معدنکاری علاوه بر تخریب سطحی زمین و تحت تاثیر قراردادن مورفولوژی زمین، ممکن است باعث آلودگی آب های زیرزمینی و خاک شود. استحصال طلا از کانسنگهای طلادار عمدتا به روش هیدرومتالورژی با استفاده از سیانور به عنوان عامل لیچینگ انجام می شود.

استفاده از این ماده سمی و رهاسازی پسماند آن در طبیعت، تبعات زیست محیطی سنگینی خواهد داشت. لذا قبل از رهاسازی، تجزیه و رساندن مقدار آن به حد مجاز امری ضروری است. به همین دلیل در کارخانه فرآوری معدن طلای آق دره سیستم PPSM اجرایی شده است.

یکی از راه هایی که می توان توسط آن، خطرات احتمالی آلودگی محیط زیست و یا مشکلات دیگر مربوط به آن را کاهش داد استفاده کردن از همین PPSM می باشد. در واقع PPSM سامانه تولید باطله خمیری می باشد. از PPSM در مرحله بازیابی منطقه سد باطله استفاده می شود.

مصرف مواد مختلفی مانند سیانید سدیم، آهک، نیترات سرب، کربن فعال و موارد دیگر در فرآوری کانسنگ طلا هزینه های زیادی را به همراه خواهد داشت. بازیابی آب در سیستم PPSM و بازگشت آن به کارخانه فرآوری به منزله برگشت سیانید سدیم به عنوان پرارزشترین ماده شیمیایی مصرفی است. نتایج حاصل از نمونه گیری از سد باطله، PPSM و آب بازگشتی حاکی از عملکرد مناسب سیستم PPSM در معدن طلای آق دره می باشد.

معدن طلا در ایران

کشور ایران رتبه ۵۷ تولید طلا در رده جهانی را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت حدود ۱۵ معدن طلا در ایران وجود دارد که از این تعداد ۱۲ معدن فعال و ۳ معدن غیرفعال هستند.

میزان ذخیره استاندارد طلا در جهان، 100 تن به بالا می باشد. کشور ایران دارای معادن کوچک و پراکنده بسیاری است اما تنها حدود ۱۰ معدن آن نزدیک به سطح کلاس جهانی است که مهم‌ترین آنها معدن طلای ساریگونی کردستان و زرشوران آذربایجان‌غربی می باشد.

نحوه استخراج طلا از معادن طلا چگونه است؟

ممکن است که تصور کنید معدن کاران بعد از استخراج طلا با تکه های درخشان و بزرگ طلا روبرو می شوند اما این طور نیست. در واقعیت به این صورت است که برای تولید 1 گرم طلا به‌طور متوسط به 350 کیلوگرم خاک معدنی احتیاج است. اما این مقدار به میزان غنی بودن معدن و روش معدنکاری به کار گرفته‌شده نیز بستگی زیادی دارد.

بخش عمده ای از طلای جهان از معادنی تأمین می‌شود که در آن، طلا به عنوان محصول اصلی شناخته می شود اما اغلب در هنگام تصفیه، فلزات دیگری نظیر مس نیز استحصال می‌گردد. در اکثر معادن ایالات‌متحده طلا به همراه مس استخراج می‌شود. در کانادا طلا از کانی‌های نیکل و در آفریقای جنوبی از کانی‌های پلاتین بازیابی می‌شود.

در سراسر جهان کانی‌های طلا و کانسارهای آبرفتی، محصولات فرعی ارزشمندی را فراهم می‌آورند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به چندین معدن طلای مهم آفریقای جنوبی اشاره کرد که در آن‌ها فلز اورانیوم به‌عنوان محصول فرعی در کنار طلا تولید می‌شود.

کانسارهای طلا به دودسته کانسارهای برجا و کانسارهای آبرفتی طبقه‌بندی می‌شوند. در کانسارهای برجا، طلا همراه سنگ‌های آذرین اسیدی عمیق و میانی و به‌ندرت در سنگ‌های آذرین خروجی یافت می‌شود. در مقابل، کانسارهای آبرفتی از تخریب کانسارهای برجا و جابجایی آن‌ها به‌وسیله‌ی عوامل طبیعی، تشکیل می‌شوند و در این حالت، تجمع طلای ناب در بستر رودخانه‌ها و دریاچه‌های بسته خواهد بود.

انواع روش های معدن کاری در سطح معادن

دو روش معدن کاری در سطح معادن جهان وجود دارد. روش روباز و روش زیرزمینی. روش نخست بیشتر در آمریکای شمالی و استرالیا و روش دوم در آفریقای جنوبی رایج و مرسوم است.

بیشتر اوقات در معدن هایی که تازه فعالیت خود را شروع کرده اند به دلیل اینکه سنگ‌های معدنی آن قابل‌دسترس است از روش روباز استفاده می‌شود ولی با انجام برداشت‌های مداوم و تهی شدن ذخایر سطحی، از آن به بعد روش زیرزمینی به کار گرفته می‌شود.

کانسارهای مختلف طلا در محیط‌های متفاوت و طی فرایند و سازوکارهای مختلف تشکیل می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر فرایندها و پارامترهای متفاوتی در تشکیل و تمرکز این کانسارها نقش دارند. نوع ذخیره طلا از طریق مطالعات دقیق زمین‌شناسی و عملیات مهندسی اکتشاف و طی مراحل مختلف تعیین می‌گردد.

این مطالعات در طراحی شیوه استخراج و بهره‌برداری از معدن و همچنین در فراوری و استحصال طلا نقش پایه و اساسی ایفا می‌کنند. گرچه روش‌های استخراج تحت دو شیوه کلی یعنی روباز و زیرزمینی مطرح می‌شود اما در عمل، طراحی موفق شیوه استخراج با استفاده از نوع ذخیره و عیار میانگین طلا صورت خواهد گرفت.

ظرفیت تولید معدن طلای آق دره چقدر است؟

کارخانه فراوری و استحصال طلا از معدن آق‌دره که از روش لیچینگ سیانیدی استفاده می کند، ظرفیتی بالغ بر دو میلیون تن کنسانتره طلا و کمی بیش از دو تن شمش طلا در سال را دارد، که البته مشخص نیست چقدر از این ظرفیت مشغول به تولید است.

باید این نکته را خدمتتان عرض کنیم که این کارخانه در همان معدن واقع شده و خاک استخراج شده از دل زمین، بلافاصله جهت فراوری و استحصال طلا به کارخانه منتقل می شود؛ چرا که فاصله زیاد از معدن هزینه ها را بالا برده و تولید طلا را غیراقتصادی می کند.

معادن طلا چه اثری بر محیط زیست می گذارند؟

در کشور ایران اكثر ذخاير طلا بصورت سولفيدى بوده براى مثال ذخاير معدن طلا ارغش داراى مقادير فراوانى ارسنيك و آنتيموان همراه با جيوه و سرب و بيسموت مى باشند كه همگى از عناصر سمى محسوب مى شوند.

 بنابراين حتى باطله هاى اين معادن نيز بسيار سمى بوده و با در معرض انحلال قرارگرفتن آنها خطر آلودگى كل منطقه وجود دارد علاوه بر موارد فوق به سبب استفاده از روش سيانوراسيون براى استحصال طلا در اكثر معادن ايران علاوه بر سيانور شاهد آزاد سازى اسيد در محيط مى باشيم.

خوشبختانه سيانور در معرض تشعشعات ماوراى بنفش خاصيت سمى بودنش را از دست ميدهد و با توجه به اين موارد بررسى دقيق آثار زيانبار مواد سمى يكى از اساسى ترين مطالعات سازمان در بررسى هاى زمين شناسى زيست محيطى معادن مى باشد.