عیار طلا چیست ؟ برای دانستنش نگاهی به گذشته طلا بیاندازیم؛ طلایی که از معدن استخراج می‌شود بسیار نرم و حالت‌پذیر است. آن‌قدر نرم که می‌توان با ناخن روی آن خط انداخت. حتما در فیلم‌ها و کارتون‌هایی که داستانشان مرتبط با گذشته‌های دور است دیده‌اید که سکه طلا را گاز می‌گرفتند تا جای دندان بر آنها باقی بماند و مطمئن شوند که طلای خالص است؛ این به خاطر انعطاف‌پذیری بالای طلای ناب است که سکه‌های طلا در گذشته از آن ساخته می‌شدند. برای مطالعه بیشتر مطلب اطلاعاتی در مورد فلز طلا را بخوانید .
تعاریف و اصطلاحات طلا
اونس:
هر اونس طلا یا به عبارتی یک اونس طلا برابر است با ۱۰۳۴۳۱/ ۳۱ گرم باعیار (۹۹۹. ۹) که عیار (۲۴) هم خوانده می‌شود.
مظنه طلا:
یعنی قیمت ۶۰۸/ ۴ گرم طلای۱۷عیار یا (۷۰۵).
مثقال:
یک مثقال طلا برابر با ۶۰۸/ ۴ گرم است.
سوت:
به عبارت دیگر اگر هر گرم را به هزار واحد تقسیم کنیم، هر قسمت یک سوت است. پس هر گرم ۱۰۰۰ سوت است.
قیراط:
هر قیراط برابر با ۲۰۰ سوت است.
سکه تمام بهارآزادی:
(قدیمی و امامی) عیار ۶/ ۲۱ است؛ یا همان عیار (۹۰۰) که عیار ۲۲هم خوانده می‌شود، وزن هرسکه۱۳۳ /۸ گرم است.
سکه نیم بهار آزادی:
(وزن ۰۶۶۵ / ۴ گرم با عیار۹۰۰ ) است.
سکه ربع بهارآزادی:
)وزن ۰۳۲۲۵/ ۲ گرم با عیار۹۰۰) است.
عیار طلا
طلای استخراج شده از معدن را به صورت «شِمش» در می‌آورند و به خاطر نرمی زیادش برای ساختن زیورآلات مثل النگو و انگشتر مناسب نیست چراکه با کمترین ضربه‌ای حالتش را از دست می‌دهد. به همین دلیل آن را هنگام ذوب، با فلزات دیگری مثل نقره و مس مخلوط می‌کنند و فلزی که به دست می‌آید درصدی طلا و درصدی فلز دیگر است. عیار طلا دقیقا به همین معناست. عیار طلا به ما می‌گوید آلیاژی که داریم، چه مقدار طلا و چه مقدار ناخالصی دارد چون طلا فلز گران‌قیمتی است و برای قیمت‌گذاری باید عیارش مشخص باشد.
نمایش عیار استاندارد در بعضی کشورها برای طلای خالص، عدد «۲۴» است و هرچه از خلوص طلا کمتر شود، از این عدد هم کاسته می‌شود. طلای ۲۴عیار یعنی طلای خالص. در ایران و بسیاری از کشورها نمایش عیار با عدد ۱۰۰۰ است. صد البته هیچگاه طلایی با این عیار نخواهید دید چون شمش‌ها با عیار ۹۹۹.۹ معامله می‌شوند و ۰.۰۱ درصد ناخالصی احتمالی در نظر می‌گیرند.
در جدولی که مشاهده می‌کنید بر مبنای هر دو معیار ۱۰۰۰ و ۲۴ همراه با درصد خلوص، عیار چیده شده است.
کارهای ساخته در ایران اغلب با عیار ۷۵۰ هستند، همان‌هایی که در ویترین طلافروشی‌ها می‌بینید. علاوه بر این، فاکتورهای بنکداران طلا بر مبنای عیار ۷۵۰ است یا همان ۱۸ عیار که مطمئنم به گوشتان خورده و شنیده‌اید.
در کشورهای عربی، ویترین طلافروش‌ها کارهای ساخته‌ای با عیار ۸۷۵ و گاهی عیار ۸۸۰ را در خود جای داده و عیاربالا متداول است؛ برعکس در کشورهای اروپایی به عیار پایین‌تر رغبت بیشتری دارند.
سکه‌های بهارآزادی چه به صورت تمام سکه و چه نیم‌سکه یا ربع‌سکه همگی با عیار ۹۰۰ ضرب می‌شوند لذا گاز زدن آنها فقط به دندان شما آسیب می‌زند!
روش تشخیص عیار طلا
حال که متوجه شدیم عیار طلا چیست بهتر است با روش تشخیص آن نیز آشانا شوید . عيار طلا هم به درجه خلوص طلا در هر شيء طلايي اطلاق مي‌شود. طلا فلزي ذاتا نرم است كه در صورت استفاده از آن براي ساخت اشيا، ممكن است تغيير شكل پيدا كند.
به همين دليل براي سفت و سخت‌شدن اشياي طلايي معمولا با طلا فلزهاي ديگري را مخلوط مي‌كنند. مهم‌ترين اين فلزها عبارتند از: مس، نقره و پلاتين. حال هرقدر درجه وجود ساير فلزات در شيء طلايي بالاتر باشد، عيار طلا پایین‌تر و قیمت آن کمتر و برعکس هر قدر طلای شیئی بیشتر باشد. عیار آن بيشتر و باارزش‌تر است.
براي شناسايی اینکه عیار طلا چیست در اشيا از اعداد مختلفي استفاده مي‌شود كه اين اعداد براي شناسايي راحت‌تر درصد طلاي موجود در اشياي طلايي، ساده‌سازي و براساس فرمول رياضي خاصي استاندارد شده است. هريك از اين اعداد بيانگر وجود درصد مشخصي از طلا در يك شيء است. اين درصد براساس عرف و فرهنگ عمومي مردم يك كشور، رواج استفاده از طلا و همچنين ميزان ذخاير طلاي كشورها تعيين مي‌شود.
به عنوان مثال در ايران، فرهنگ عمومي طلاي 18 عيار را مي‌پسندد، اما در كشورهاي عربي، طلاي 24 عيار را ترجيح مي‌دهند. عيار طلا از 8 تا 24 متفاوت است. در طلاي عيار 8 معادل 3/33 درصد طلا وجود دارد.
اين‌گونه طلا در كشورهاي شمال اروپا نظير آلمان استفاده مي‌شود كه مردم اين كشورها عموما علاقه چنداني به استفاده از مصنوعات طلايي ندارند. با اين حال در تمام اين كشورها عيارهاي مختلف طلا به چشم مي‌خورد، اما معمولا فرهنگ عمومي هر كشور، عيار خاصي از طلا را بر ديگران ترجيح مي‌دهند. عيار طلاي 9 يعني در آن شيء 5/37 درصد طلا وجود دارد. اين طلا در انگلستان و روسيه رواج بيشتري دارد. مردم ايالات متحده بيشتر از طلاي 10 عيار كه در آن 7/41 درصد طلاي خالص وجود دارد، استفاده مي‌كنند.
پس از عيار 10، اكنون ديگر كمتر كشورهايي هستند كه عيارهاي 7 تا 14 استفاده كنند؛ بلكه اين فاصله با سه عيار معروف پر مي‌شود. پراستفاده‌ترين عيار طلا، 18 است. در طلاي 18 معادل 75 درصد طلاي خالص وجود دارد و چون درجه خلوص آن منطقي و رو به بالاست، در بسياري از كشورهاي جهان از جمله ايران، اقبالی عمومي دارد. طلاي 18 عيار در كشورهاي جنوب اروپا و منطقه مديترانه، بخشي از خاورميانه و حتي بخشي از ايالات متحده استفاده مي‌شود. درواقع مي‌توان گفت عيار 18 بيشترين و رايج‌ترين عيار طلا در دنياست.
پس از آن نوبت به عيار 21 مي‌رسد كه 5/87 درصد طلاي خالص در آن وجود دارد. بخشي از كشورهاي عربي جنوب خليج‌فارس مشتري مصنوعات ساخته‌شده از طلاي 21 هستند. پله بعدي عيار 22 است. در اين طلا 6/91 درصد طلا وجود دارد و باز هم كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس، هند و بنگلادش، پاكستان و سريلانكا مشتري آن هستند.
24 عیار طلا چیست ؟ سرانجام هم طلاي 24 عيار كه تقريبا طلاي خالص با درجه خلوص 9/99 درصد است، در صدر قرار دارد. اين طلا مشتريان محدودي در كشورهاي عربي، چين، هنگ‌كنگ و تايوان دارد و همه‌گير نيست.
بد نيست بدانيد طلاي 24 عيار بيشتر در قالب شمش‌هاي طلا عرضه مي‌شود كه طلافروشان به عنوان مواد اوليه كارشان، پس از خريد شمش‌ها و مخلوط‌كردن فلز، عيار آن را تغيير داده و مصنوعات مختلف با آن مي‌سازند. همچنين سكه‌هاي طلاي حكومتي رايج در كشورها از جمله ايران با طلاي 24 عيار است. شمش طلاي در اختيار حكومت‌ها نيز كه بيشتر به عنوان ثروت ملي و پشتوانه پول ملي مطرح است، به طلاي خالص 24 عيار نگهداري مي‌شود.
