معدن طلای زرشوران در استان آذربایجان غربی، در کنار بنای تاریخی تخت سلیمان قرارگرفته است. این معدن دارای قدمتی 1500 ساله هست. در ادامه این مقاله به بررسی معدن طلای زرشوان خواهیم پرداخت.
منطقه زرشوران ازلحاظ تکنونیکی
منطقه زرشوران در 35 کیلومتری شمال شهر تکاب و 7 کیلومتری روستای زرشوران قرار دارد. آب‌وهوای این منطقه سردسیر هست. همچنین گرم‌ترین ماه سال تیر هست. ساکنانی که در اطراف این منطقه ساکن هستند شامل قوم ترک و کرد هستند.
ازلحاظ تکنونیکی منطقه زرشوران را می‌توان در ناحیه‌ای بین البرز و آذربایجان دانست. این ناحیه مهم، جزوی از تاقدیس بزرگ کوه ایمان خان هست. درواقع طولی که این ناحیه دارد حدود 7 کیلومتر و میانگین عرض آن، 2 کیلومتر است.
جهتی که این تاقدیس دارد به‌صورت شمال غرب و جنوب شرقی هست که در قسمت شمال شرقی این تاقدیس، نهشته‌هایی به‌صورت کربناته که متبلور نیز شده‌اند وجود دارد. معدن طلای زرشوران نیز در این منطقه قرار دارد.
طلا
استفاده از جواهرآلات به‌خصوص طلا در دوره قرون‌وسطی در اروپا رواج پیدا کرد. به‌طوری‌که خانواده‌های سلطنتی لباس‌های خود را از جنس طلا، نقره انتخاب می‌کردند.
در مقابل، قشر ضعیف جامعه نیز لباس‌هایی از جنس فلزات پایه مانند مس و یا ترکیبی از قلع و سرب بر تن داشتند؛ بنابراین از این نکته درمی‌یابیم که فلز طلا همواره به‌عنوان فلزی باارزش بسیار بالا شناخته می‌شده است.
نکته قابل‌توجه این است که فلز طلا دارای خاصیت ضد حساسیت یا ضد آلرژی دارد که برای افرادی که از ناراحتی‌های پوستی رنج می‌برند، بسیار مفید هست. امروزه از طلا به‌عنوان یک روش سرمایه‌گذاری نیز به‌کاربرده می‌شود. به این دلیل که ارزش و قیمت فلز طلا همواره در حال افزایش بوده است.
طلا چگونه یافت می‌شود؟
فلز طلا همواره در طبیعت یافت می‌شود. این فلز گران‌بها در رگه‌های پوسته زمین نمایان می‌شود اما در بعضی‌اوقات به‌صورت آزاد و بعضی‌اوقات همراه با کانی‌های مس نمایان می‌شود.
اگر می‌خواهید بدانید این فلز گران‌بها در کجا یافت می‌شود باید بگوییم که به رگه‌های پوسته زمین مراجعه کنید. البته ممکن است به همراه طلا، کانی های مس را نیز در آنجا بیابید.
همچنین واحد اندازه‌گیری این فلز گران‌بها اونس هست. جالب است این نکته را بدانید که با تبدیل فلز طلا به آلیاژ طلا، واحد آن از اونس به قیرات تغییر می‌کند.
طلا؛ فلزی استثنایی
طلا را می‌توان یکی از باارزش‌ترین فلزهای موجود در جهان دانست. این فلز از قدیم به‌عنوان یک فلز با ارزش شناخته‌شده است. دمای ذوب طلا به‌گونه‌ای است که می‌توان آن را حتی با شعله گاز شهری ذوب نمود.
فلز طلا در هوا، رطوبت و اسیدها به‌صورت پایدار قرار دارد. جالب است بدانید تنها چیزی که می‌تواند طلا را حل کند تیزاب سلطانی هست که به‌سختی وارد یک واکنش شیمیایی می‌شود. این فلز با داشتن قیمت بالا، میزان سختی مناسب، خواص مصرفی، تغییر رنگ و کاهش نقطه ذوب به‌عنوان آلیاژ استفاده می‌شود.
استخراج طلا از زرشوان
نحوه استخراج از معدن طلای زرشوان به‌صورت پلکانی و روباز است که دارای ظرفیتی در حدود 600 هزار تن کان‌سنگ در سال هست. نکته‌ای که حائز اهمیت می‌باشد، این است که تمامی فرآیند استخراج در معدن طلای زرشوان به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود.
همچنین در کنار معدن طلای زرشوان یک کارخانه فرآوری طلا احداث‌شده است که باعث شده تعداد بیش از 1000 نفر در این کارخانه مشغول به کار شوند و در کنار آن، حدود 5000 نفر نیز به‌صورت غیرمستقیم فعالیت دارند.
جالب است این نکته را بدانید که معدن طلای زرشوران با عنوان بزرگ‌ترین کارخانه طلای ایران احداث و افتتاح شد. دلیل انتخاب این عنوان برای معدن طلای زرشوران این است که این معدن دارای بالاترین ظرفیت تولید طلای کشور است. میزان ذخیره طلای خالص در این معدن در حدود 110 تن هست.
نحوه استخراج طلا از معادن
خیلی‌ها تصور می‌کنند که وقتی وارد معدن طلا می‌شوند با تکه های بزرگ طلا روبرو می‌شوند اما به‌واقع این‌طور نیست. درواقع برای اینکه بتوانیم 1 گرم طلا تولید کنیم، به حدود 350 کیلوگرم خاک معدنی نیاز است که این مقدار به عواملی چون غنی بودن معدن موردنظر و روش‌هایی که برای معدن کاری استفاده‌شده است بستگی دارد.
بخش زیادی از طلایی که در جهان وجود دارد از معادنی فراهم می‌شود که در آن، طلا به‌عنوان محصول اصلی در نظر گرفته‌شده است. البته هنگام تصفیه طلا، فلزاتی همچون مس نیز استخراج می‌شود.
در کانادا طلا از کانی‌های نیکل و در آفریقای جنوبی از کانی‌های پلاتین بازیابی می‌شود. در سراسر جهان کانی‌های طلا و کانسارهای آبرفتی، محصولات فرعی ارزشمندی را فراهم می‌آورند. مثلاً می‌توانیم به چند معدن طلای مهم آفریقای جنوبی اشاره‌کنیم که در آن‌ها فلز اورانیوم به‌عنوان محصول فرعی در کنار طلا تولید می‌شود.
استان‌های طلا خیز ایران کدم‌اند؟
آذربایجان غربی
استان آذربایجان غربی استانی است که در آن بیشترین میزان طلای یافت شده تاکنون قرار دارد. به‌عنوان‌مثال در شهرستان تکاب که در استان آذربایجان غربی واقع‌شده است دو معدن طلای بسیار مهم قرار دارد که بسیار معروف نیز می‌باشند. معادن طلای آذربایجان عبارت‌اند از معدن طلای زرشوران و معدن طلای آق دره.
کردستان
در کردستان معدن طلای ساریگونی قروه قرار دارد که این معدن نیز از معادن طلای بسیار مهم ایران هست. این معدن طلا باعث اشتغال حدود 300 نفر به‌صورت مستقیم نیز شده است.
اصفهان
معدن طلای موته از دیگر معادن طلای مهم ایران است که به‌صورت روباز است. این معدن طلا، شامل 9 کانسار طلا دار است که تا به الآن حدود 200 کیلو از این معدن، طلا استخراج‌شده است.
سیستان و بلوچستان
این استان در چند سال اخیر شاهد کشف تعداد زیادی معادن طلا با ظرفیت های بالا بوده است. به‌عنوان‌مثال در منطقه سیاه جنگل در این استان، حدود 4.5 تن ذخیره طلا کشف‌شده است.
معدن طلای زرشوران چه ویژگی‌هایی دارد؟
این معدن طلا تا به الان دارای ذخایر طلای 110 تن می‌باشد. به همین دلیل جایگاه مهمی در صنعت طلا در ایران و حتی خارج از کشور دارد. میانگین عیار معدن زرشوارن 5.5 p.p.m در یک‌تن خاک است و این به معنی آن است در هر تن خاک این معدن 5.5 گرم طلا وجود دارد که این میزان کاملاً موردقبول است.
در حال حاضر ازنظر استانداردهای جهانی اگر P.P.M معدن طلایی 0.5 درصد باشد آن معدن به‌عنوان یک معدن اقتصادی محسوب می‌شود درحالی‌که شرایط معدن طلای زرشوران 10 از این نظر بیش از 10 برابر استانداردهای جهانی است و استخراج از آن بسیار اقتصادی می‌باشد.
